به گفته محمد درویش: در خوشبینانه ترین حالت با اجرایی شدن لغو ممنوعیت کشت برنج در کشور ، تنها امکان کشت برنج تا ۱۰ سال دیگر در کشور اجرایی خواهد بود که پس از آن با کمبود آب جدی تر مواجه شده و سیل مهاجرتی چند برابر خواهد شد.میتوان گفت هدف از ممنوعیت کشت برنج حراست از منابع آبی کشور می باشد زیرا برنج محصولی است که آب زیادی مصرف میکند و کشت آن در استان هایی که مشکل کم آبی دارن توصیه نمی شود.
به نقل از خبرآنلاین، کمیسیون مجلس شورای اسلامی، لایحه بودجه‌ای که روز سه‌شنبه در صحن علنی مجلس رد شد، ممنوع شدن کشت برنج را در مناطق مختلف کشور لغو کرد. این در حالی است که هیئت وزیران در جلسه روز ۹ آبان ۱۳۹۷ کشت برنج را بغیر از استان گیلان و مازندران ممنوع اعلام کرده بودند. با توجه به این موضوع از اجرای این طرح تا امروز مناطق مختلفی از جمله استان خوزستان و گلستان همچنان در حال کشت برنج بوده اند.
علاوه بر آن وزارت جهاد کشاوزی همزمان با اجرای ممنوعیت کشت برنج، طرحی را به صورت جایگزین برای این محصول با دیگر محصولاتی که مصرف آب کمتری دارند، ارائه کرده است و مکلف به فعالیت‌های ترویجی در این راستا شده است. بدین منظور بسیاری از فعالان این حوزه در استانها، معتقدند که کم کاری های صورت گرفته از سوی این وزارتخانه نیز در اجرای نادرست این طرح موثر بود.
از سوی دیگر برخی کارشناسان اینگونه بیان کردند که اختلاف نظر در حوزه مسائل استراتژیک و تخصصی کشت برنج، اثراتی به شدت منفی در کشور به بار می آورد زیرا این اختلاف نظر باعث ایجاد چراغ سبزی برای از بین رفتن قوانین جاری به منظور حفظ منابع آب و خاک و تداوم کشاورزی در آینده می باشد.
آسیب به منابع آبی و کشاورزی
لازم به ذکر است که لغو ممنوعیت کشت برنج، بحران آبی ایران را تشدید میکند. نماینده استان گلستان در حالی که از کشت برنج در این استان دفاع کرد اینگونه بیان کرد که برآوردها حکایت از آن دارد که سرانه آب استان گلستان از متوسط کشور کمتر می باشد. وی به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: وقتی استانها گیلان و مازندران می‌توانند برنج کشت کنند، استان گلستان نیز بایداز همین شرایط برخوردار باشد.
کارشناسان لغو ممنوعیت کشت برنج در استان گلستان معتقدند، شاید این امر در کوتاه مدت از بازدهی خوبی برخوردار باشد، اما در بلندمدت می تواند آسیب‌های جدی به منابع آبی و کشاورزی این استان وارد کند. توجه داشته باشید که از سال ۷۳ تا به امروز به‌طور متوسط سالانه حدود ۱۵۰۰ هکتار به اراضی شالیکاری این استان اضافه شده است. محمد درویش، در گفت و گو با خبرآنلاین در رابطه با تصویب این طرح در سال۹۷، اینگونه بیان کرد به علت اینکه کشور با مشکل کمبود آب روبرو می باشد، وزارت جهاد کشاورزی تصمیم گرفته است در راستای مصوبه مجلس در آستانه برنامه پنج ساله ششم، این قانون را اجرایی کند تا بجز استان گیلان و مازندران در استان های دیگری کشت برنج صورت نگیرد.
در قانون برنامه پنج ساله ششم، وزارت جهاد کشاورزی مکلف به اتخاذ تمهیداتی با هدف کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصد نیاز آبی در بخش کشاورزی شد.درویش گفت: متوسط مصرف آب برنج در هر هکتار حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار متر مکعب است.در برخی مواقع این رقم از این هم بالاتر می‌رود. در حال حاضر در منطقه‌ای در بهبهان ۱۲۰ هزار متر مکعب در هر هکتار برای این کشت آب مصرف می‌شود. از طرفی باید در نظر گرفت که در شرایط کنونی در یک برخی از بخش‌های جهرم چاه‌ها حتی با کف شکنی هم به آب نرسیده است.
افزایش قیمت برنج خارجی
گزارش اخیر مرکز آمار در رابطه با وضعیت تورم و قیمت کالاهای خوراکی در دی ماه امسال نشان داده است که هر کیلو برنج خارجی درجه یک در این ماه به طور متوسط ۲۳ هزار و ۷۰۰ تومان به فروش رفته و حتی تا ۲۸ هزار و ۶۰۰ تومان هم قیمت آن افزایش یافته است. و هر کیلو برنجی که به کشور وارد می شود در آذرماه حدود ۲۳ هزار و ۴۰۰ تومان که در دی ماه سال گذشته به طور میانگین ۹۵۰۰ تومان بوده است.با توجه به این موضوع افزایش قیمت برنج های خارجی نسبت به آذرماه حدود یک درصد اما در مقایسه با دی ماه پارسال ۱۴۸.۷ درصد افزایش یافته است.همچنین در مقاله دیگری به طور مفصل به مضرات برنج خارجی پرداخته ایم که میتوانید در صورت تمایل آن را مطالعه بفرمایید.
این موضوع در حالی است که طبق گزارش گمرک ایران در ۹ ماه اول سال جاری حدود ۷۷۶ هزار تن برنج با ارزشی بیشتر از ۷۰۷ میلیون دلار وارد کشور شده که نسبت به سال قبل با کاهش ۳۰ درصدی همراه بوده است. و در ۹ ماه اول پارسال حدود ۱.۱ میلیون تن برنج با ارزشی بیش از یک میلیارد و ۱۷۵ میلیون دلار وارد کشور شده بود. همچنین آخرین گزارشی که اخیرا از سوی گمرک ایران منتشر شد نشان داد که در حال حاضر حداقل ۹۱ هزار تن برنج موجود در گمرک و بنادر است.
افزایش قیمت برنج ایرانی تا 48 درصد
در مورد افزایش قیمت برنج ایرانی، مرکز آمار نشان می دهد که هر کیلو برنج به طور میانگین حدود ۳۳ هزار و ۷۰۰ تومان قیمت خورده است و تا ۳۸ هزار و ۶۰۰ تومان هم به فروش رفته است.لازم به ذکر است که قیمت برنج ایرانی در آذرماه به طور میانگین حدود ۳۳ هزار و ۲۰۰ تومان و دی ماه پارسال ۲۳ هزار و ۳۰۰ تومان بوده است، بدین ترتیب افزایش قیمت برنج ایرانی نسبت به آذرماه ۱.۶ و در مقایسه با دی ماه پارسال ۴۴.۸ درصد افزایش داشته است.
بر اساس گزارش مشرق، آخرین گزارش گمرک ایران از وضعیت واردات کالا در سال جاری از این حکایت داشت که از ابتدای سال تا پایان آذر ماه بیش از ۱۷.۴ میلیون تن کالا با ارزشی بالغ بر ۸.۷ میلیون تن در ۲۵ گروه کالایی وارد کشور شده است که سهم برنج بیش از ۷۷۶ هزار تن با ارزشی حدود ۷۰۷ میلیون دلار بوده است. این در حالی است که در ۹ ماه اول سال گذشته حدود ۱.۱ میلیون تن برنج با ارزش بیش از یک میلیارد و ۱۷۵ میلیون دلار وارد شده بود.
فرونشست زمین در مناطق خشک
درویش بزرگ ترین آسیب کشت برنج در مناطق خشک را فرونشست زمین میداند و اینگونه بیان میکند که فرونشست زمین یک پدیده بسیار مخرب می باشد که ترمیم آن دست کم به ۵۰ هزار سال زمان می برد. در واقع این تخریب جبران ناپذیر است. وی اضافه کرد: شاید اگر به طور خوشبینانه نگاه کنیم با اجرایی شدن لغو ممنوعیت کشت برنج تا ۱۰ سال میتوانیم کشت داشته باشیم. پس از آن کمبود آب جدی‌تر و سیل مهاجرتی چند برابر خواهد شد. همچنین باید توجه داشت که در سال ۵۶، ۷۰۰ هزار حاشیه نشین داشتیم در حالی که الان ۱۸ میلیون حاشیه نشین داریم و از طرفی ۴۰ هزار روستا در کشور متروکه شده است.
این فعال محیط زیست هشدار داد اگر این ممنوعیت برداشته شود فاجعه ای بسیار بزرگ رخ می‌دهد. مخصوصا در شرایط فعلی که کشور ما رکوردار فرونشست در کره زمین میباشد. به طور مثال در منطقه کامفیروز استان فارس که قطب تولید برنج است، ۵۴ سانتی متر در سال زمین نشست میکند. که این عدد یعنی ۱۴۰ برابر بیشتر از چیزی که در اتحادیه اروپا آن را به عنوان شرایط بحرانی می شناسند.وی هشدار داد در صورت ادامه این روند باید باز هم شاهد شکسته شدن رکورد فرونشست زمین در کشور باشیم.
